Un particular día da Ascensión en Compostela

José Fonte Sardiña

Desde que eu era un neniño, cada vez que chegaba este día, a miña avoa materna Jesusa Fernández Barral, primeiro na casa eumesa que me viu nacer na rúa de Santo Agostiño e logo na das Virtudes, con aquela tenrura, dozura, bondade, sabedoría e retranca que ela tiña sempre, lembraba aquel dito en castelán que xa levo gravado na memoria do corazón e que hoxe tamén lles repito aos meus fillos sabendo ben que me chamarán pesado: “Tres jueves hay en el año que relucen más que el sol: Jueves Santo, Corpus Christi y el día de la Ascensión”.

Malia que a Igrexa hai xa moitos anos que trasladou os actos litúrxicos ao domingo,
desde que deixou de ser día santo, como os vellos dicían, a cidade de Santiago segue a
celebrar o xoves a xornada grande das súas segundas festas principais, despois das do
Apóstolo, as da Ascensión.

Nunca faltaban os cabezudos adultos ―tan diferentes aos anárquicos rapaces que en
Pontedeume acompañaban aos mómaros nas nosas festas das Peras― danzando
harmoniosamente nas hoxe empedradas rúas polas que, conta a lenda e recolle o
“Códice Calixtino”, chegaron ao bosque Libredón os restos do Apóstolo nun carro
arrastrado por dous bois salvaxes ―cedidos pola Raíña Lupa e amansados por mor
milagre do Pico Sacro― desde o porto fluvial de Iria, nin a feira cabalar no mercado de
gando, nin na Alameda a monumental noria, os postos do polbo, as casetas dos libros
que quedaban do Día das Letras Galegas e, por suposto, as verbenas.

Este ano os picheleiros quedaron sen gaitas, orquestras e festa por mor do coronavirus.
Así e todo, respectando escrupulosamente a fase 1 da chamada desescalada na que nos
atopamos, un pequeno grupo de bos amigos decidimos, ataviados das máscaras e luvas preceptivas, celebrar o día e ir tomar unha caña á praza de Abastos, ao pé da igrexa de San Fiz de Solovio desde onde contemplamos a epifanía do seu pórtico e comprobamos unha vez máis que, como di Ramón Loureiro en “Al Rey de los Ángeles”, as imaxes alí labradas se moven en canto collen confianza con aquel que as mira. Ata parecían dicirnos que nos botaran en falta.

O sol refulxía este ano ―e ben sabido que se chove pola Ascensión, corenta días de
auga son, un si e un non―, alleo á pandemia, como se a festa non fose suspendida, pero o silencio e as rúas case baleiras dicían o contrario. O primeiro reencontro despois do confinamento cos amigos cos que todos os anos celebrabamos a Ascensión encheunos de ledicia e tamén de saudade. Así e todo, animados pola alegría de vernos de novo, despois, polas rúas nas que terían que estar danzando os cabezudos, camiñamos ata a Porta Faxeira e sentamos na terraza do Cestaños a ver a Alameda sen noria e lembrar os días nos que levabamos os nosos fillos ás atraccións da feira, logo de ver bailar os cabezudos na Quintana, e a tomar unha de polbo e mercar algún libro na nosa lingua nas casetas.

Este ano non había luces, bombas, gaitas, nin tampouco moita xente. Así e todo, o feliz
e tan desexado reencontro xa foi para nós a mellor festa.

Lea también

San Rosendo en Caaveiro

José Fonte Sardiña En pleno corazón das Fragas do Eume, na súa marxe dereita, contra …