Os motivos do sorriso de Daniel no Pórtico da Gloria compostelán

José Fonte Sardiña

Parece claro que o sorriso cativador e algo retranqueiro que o Mestre Mateo ―representado ao pé da súa monumental obra como o Santo dos Croques― lle puxo ou fixo poñer a Daniel no Pórtico da Gloria da catedral de Santiago de Compostela é debido ao episodio que este mesmo profeta nos relata no seu libro, no que conta a súa reacción cando lle demostrou ao rei Ciro o Persa que eran os sacerdotes e as súas familias os que comían e bebían as ofrendas que o pobo lle presentaba a Bel e non o ídolo, como todos pensaban.

Esta é a pasaxe que eu traducín á nosa lingua: “Tiñan os babilonios un ídolo chamado Bel, en cuxo honor gastaban diariamente máis de seis hectolitros de flor de fariña, corenta ovellas e máis de dous hectolitros de viño. Tamén o rei lle rendía culto e ía adoralo acotío.

Como Daniel só veneraba ao seu Deus, Ciro preguntoulle un día: ―¿Por que non adoras a Bel?

―Eu non adoro ídolos feitos pola man humana, senón ao Deus vivo, creador do Ceo e máis da Terra e señor de todo o vivente, respondeulle Daniel.

―¿Pensas que Bel non é un deus vivo? ¿Non ves canto come e bebe cada día?, replicoulle Ciro.

―Non te enganes, rei, este Bel é barro por dentro e bronce por fóra e non comeu xamais, respondeu Daniel rindo.

O rei, cheo de cólera, chamou os sacerdotes do ídolo e díxolles: ―Se non me dicides quen é o que come estas ofrendas, morreredes, mais se demostrades que é Bel o que as come, morrerá Daniel, por blasfemar contra el.

―Fágase consonte a túa palabra, contestoulle Daniel ao rei.

Eran setenta os sacerdotes de Bel, sen contar as súas esposas e fillos. Ciro e Daniel foron onda o templo de Bel e os seus sacerdotes dixéronlles: ―Mirade, nós marchamos de aquí e ti, noso rei, fai que se dispoñan na mesa os manxares e o viño ofrendados, logo pecha a porta e precíntaa co teu selo. Se mañá cedo, cando volvamos ao templo, vedes que Bel non comeu todo o que estaba servido, nós quedaremos sentenciados a morte; no caso contrario, será Daniel o condenado a morrer porque mente contra nós.

Os sacerdotes estaban tranquilos porque fixeran debaixo da mesa unha abertura secreta pola que entraban regularmente e comían e bebían as ofrendas. Cando saíron, o rei fixo depositar as viandas e o viño diante de Bel. Así e todo, Daniel mandoulles aos seus criados que trouxesen cinza e que a ciscasen cunha peneira por todo o templo en presenza do rei. Logo saíron, pecharon a porta, precintárona co selo real e marcharon.

Durante a noite, os sacerdotes entraron, como o facían decote, coas súas esposas e fillos, e comeron e beberon todo. Coa alba do día, o rei foi onda o templo acompañado polo profeta do sorriso.

―¿Daniel, están intactos os selos?, preguntoulle cando chegaron.

―Están, meu rei, respondeulle Daniel.

Abriron a porta e o rei botou unha ollada.

―¡Grande es, Bel, e non hai en ti engano ningún!, exclamou a grandes voces.

Así e todo, Daniel riu, detivo ao rei para que non entrase e logo dixo: ―Mira ben o pavimento e comproba de quen son esas pegadas.

―Vexo pegadas de homes, mulleres e nenos, respondeu o rei, moi sorprendido.

Cheo de carraxe, Ciro fixo apresar os sacerdotes, coas súas mulleres e fillos, que admitiron o engano e lle mostraron a porta secreta pola que entraban a consumir o que había na mesa.

Así pois, o rei mandou matalos a todos e entregoulle a Daniel a imaxe de Bel, que a destruíu xuntamente co seu templo” (Libro de Daniel, 14, 3-22) (Están destacados en letra grosa os dous momentos nos que Daniel ri).

Así e todo, contan en Santiago de Compostela que unhas rimas populares no século XVIII lle atribuían o sorriso de Daniel ao feito de que lle gustaba moito ter á súa vista á raíña de Saba que o Mestre Mateo lle colocara diante del nunha das columnas do Pórtico. Hai quen asegura, e moitos investigadores son os que o avalan, que un arcebispo do século XIX mandou rebaixar o tamaño dos seos da raíña para atenuar a súa voluptuosidade.

Sexa como for, o certo é que Daniel non deixou por iso de sorrir.

 

Lea también

Noites craras do luar-Antes de pedir reprobaciones…mírense al espejo

José Luis Álvarez Con la benevolencia del director de Galicia Ártabra reanudo mis comentarios de …